• Grünert Matthias

Il rumantsch mess en scrit: dal cudesch stampà dal temp da las refurmas fin a la communicaziun da WhatsApp

Il seminari tracta la normaziun dal rumantsch a partir da la naschientscha da tradiziuns scrittas en l’epoca da las refurmas fin al temp preschent. Entant ch’il discurs davart la norma sa limitescha a l’entschatta a las prefaziuns dad ovras, sa sviluppescha el a partir dal 19avel tschientaner en differents geners da texts, quai en connex cun ina seria da facturs: l’interess da la scienza per il rumantsch, il giavisch da metter a disposiziun dicziunaris e grammaticas, l’incumbensa dal stadi d’edir cudeschs da scola, il svilup da la pressa (pli tard er dad autras medias) sco er ils sforzs per la promoziun dal rumantsch. In aspect particular da l’istorgia da la normaziun è il conflict tranter projects cun aspiraziuns territorialas e da prestige differentas. Ils ins sa drizzan a regiuns pli u main grondas ed ils auters sa drizzan a l’entira Rumantschia.

Per las differentas etappas da la normaziun examinain nus las dinamicas da las discussiuns sco era las argumentaziuns e las strategias da discurs ch’ils contrahents applitgeschan. Questa perspectiva externa vegn cumplettada cun quella interna da l’analisa linguistica: nus deducin normas da differents dievers da la lingua, era da tals che paran d’esser libers da normas (sms, chat), e descrivain la relaziun tranter normas concurrentas. Tar las varietads pli novas ans interessain nus spezialmain per la relaziun tranter la norma scritta ed il diever a bucca. Là, nua che las normas èn fixadas, analisain nus la relaziun tranter las prescripziuns e las praticas effectivas. 

Las participantas ed ils participants...

– han ina survista da las etappas da la normaziun e dals svilups en las differentas regiuns rumantschas,

– enconuschan ils aspects dispitaivels en connex cun la normaziun e las differentas soluziuns ch’èn mintgamai en concurrenza,

– san identifitgar varietads rumantschas en il rom da l’istorgia da la normaziun ed interpretar ils fenomens sin ils differents nivels (grafia, fonetica, morfologia, sintaxa, lexicon).

Darms, Georges 1989: «Bündnerromanisch: Sprachnormierung und Standardsprache», en: G. Holtus et al. (ed.), Lexikon der romanistischen Linguistik (LRL), vol. 3: Die einzelnen romanischen Sprachen von der Renaissance bis zur Gegenwart, Tübingen: Niemeyer, 827-853

Liver, Ricarda 2010: Rätoromanisch. Eine Einführung in das Bündnerromanische. 2. Auflage, Tübingen: Narr

Coray, Renata 2008: Von der Mumma Romontscha zum Retortenbaby Rumantsch Grischun. Rätoromanische Sprachmythen, Chur: Bündner Monatsblatt

Evaluaziun sin basa d'in referat e sin basa da la participaziun a las discussiuns en il seminari.

Evaluaziun sin basa d'in referat e sin basa da la participaziun a las discussiuns en il seminari.

Evaluaziun sin basa d'in referat e sin basa da la participaziun a las discussiuns en il seminari.

Evaluaziun sin basa d'in referat e sin basa da la participaziun a las discussiuns en il seminari.